Trong cuốn "Cẩm nang viết tin" do Quỹ Tưởng niệm Báo chí Đông Dương phát hành, Peter Eng và Jeff Hodson, đã phân tích kỹ cách thức viết bài - dù là tin hay phóng sự - để đạt tiêu chuẩn là truyền đạt đầy đủ mọi thông tin đến độc giả. Đương nhiên là còn phải làm cho bài viết hay và hấp dẫn người đọc từ đầu đến cuối, nhất là với các bài phóng sự.
Tin thời sự và phóng sự
Có hai loại tin cơ bản: tin thời sự, đôi khi còn gọi là tin sốt dẻo, tin đang diễn biến, và phóng sự, đôi khi còn gọi là tin nhẹ.
Tin thời sự là về các sự kiện vừa xảy ra và cần thông báo ngay cho các độc giả. Có thể đây là một đám cháy lớn, một lời loan báo của chính phủ, một quyết định của tòa án, một người nổi tiếng vừa qua đời vì bệnh AIDS.
Phóng sự không nhất thiết là nói về các diễn biến vừa xảy ra. Phóng sự không những nhằm mục đích thông tin cho độc giả biết, mà còn gợi cho độc giả phải suy nghĩ nhiều về một tình huống hay một vấn đề nào đó. Hoặc phóng sự chỉ để giải trí mà thôi.
Tin thời sự tường thuật các biến chuyển, sự kiện, còn phóng sự giải thích rõ thêm. Hầu hết các phóng sự là về những điều gợi sự chú ý tự nhiên của con người. Có thể đó là về một trào lưu xã hội, chẳng hạn như sự lây lan của bệnh AIDS tại Hà Nội, hoặc thân thế một người nào đó, chẳng hạn một bác sĩ dẫn đầu công cuộc phòng chống bệnh AIDS tại Hà Nội. Cũng có thể những điều này là về tâm tính của một người nào đó, hay cảm nghĩ về một nơi chốn.
Phóng sự đi sâu vào chi tiết hơn là các tin thời sự. Để viết một bài phóng sự, phóng viên có thể cần phải phỏng vấn và nghiên cứu trong nhiều ngày.
Mở đề và thân bài
Tất cả mọi bài viết đều có hai phần chính. Phần đầu là để giới thiệu, đôi khi gọi là mở đề. Phần còn lại gọi là thân bài. Hầu hết các bài viết là về một chủ đề chính. Cả phần mở đề lẫn thân bài đều nên theo sát chủ đề đó.
Trong một bản tin thời sự, đoạn mở đề thông thường chỉ có một câu. Câu này cho chúng ta biết tin đó là về những gì, và chứa đựng những điểm quan trọng nhất. Mở đề hay cần hấp dẫn ngay được sự chú ý của độc giả và kích thích họ đọc tiếp phần còn lại.
Thân bài chứa đựng các yếu tố giải thích cho phần mở đề. Gồm có các chi tiết, trích dẫn và bối cảnh đưa đến diễn biến được tường thuật. Tin tức quan trọng nhất đi đầu, tiếp đến là các tin kém quan trọng hơn.
Năm chữ W và một chữ H
Tất cả mọi bài viết đều phải trình bày đầy đủ về các điểm then chốt. Những điểm này thường được gọi trong tiếng Anh là năm chữ W và một chữ H:
Who (ai) - Trong tin này có những ai?
What (chuyện gì): - Sự kiện quan trọng hay đáng lưu ý gì đã xảy ra?
Where (ở đâu) - Tin này xảy ra ở đâu?
When (khi nào) - Chuyện xảy ra vào lúc nào?
Why (tại sao) - Tại sao lại xảy ra sự kiện đó?
How (như thế nào) - Chuyện xảy ra như thế nào?
Đây là các câu hỏi tất cả mọi người đều muốn hỏi khi họ muốn biết rõ thêm về một sự kiện nào đó vừa xảy ra. Một bài không thể được coi là đầy đủ nếu không ít nhất trả lời được năm chữ W và một chữ H. Ngay cả các phóng viên giàu kinh nghiệm cũng kiểm lại xem họ đã dùng đủ những chữ này hay chưa trước khi nộp bài.
Trong các tin thời sự, các câu trả lời cho năm chữ W và một chữ H thường được đặt lên đầu.
Hãy xem bài viết sau đây trên tờ báo tiếng Anh Bangkok Post:
Đại hội thể thao người khuyết tật: Hàng trăm người tham gia thế vận hội tại Khu thể thao Hua Mark
Đại hội thể thao người khuyết tật toàn quốc lần thứ 22 khai mạc hôm qua tại khu thể thao Hua Mark với hàng trăm vận động viên tham gia trong 17 bộ môn. Công chúa Siriwanvaree Mahidol, thay mặt cho cha là Hoàng Thái tử Maha Vajiralongkorn, đã chính thức khai mạc cuộc tranh tài.
Trung tướng Pisal Wattanawongkiri, Chủ tịch Hiệp hội Thể thao Những Người Khuyết tật tại Thái Lan, tuyên bố: tài năng mà các vận động viên thể hiện tại đây sẽ có tính quyết định trong việc chọn vận động viên cho các đội tuyển quốc gia tham dự Thế vận hội những người khuyết tật trong hiệp hội ASEAN tại Malaysia và cuộc tranh tài FESPIC tại Hàn Quốc năm nay.
Đoạn tin này cho thấy:
- Ai? Các vận động viên khuyết tật, Công chúa Siriwanvaree Mahidol, Trung tướng Pisal Wattanawongkiri
- Sự kiện gì (khai mạc đại hội thể thao toàn quốc lần thứ 22 của các vận động viên khuyết tật),
- Ở đâu (Khu thể thao Hua Mark tại Bangkok),
- Khi nào (hôm qua).
- Tại sao và như thế nào không có ý nghĩa trong câu truyện.
Tham khảo: http://tamkyrt.vn
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét